Cách đây 46 năm, ngày 27-4-1976, hàng trăm thanh niên xung phong (TNXP) từ Nha Trang, theo lời Đảng gọi đã khoác balo lên đường đi xây dựng các vùng kinh tế mới, trong đó có Đất Sét. Sau mấy thập kỷ khai hoang mở đất, Đất Sét và những vùng kinh tế mới đã chuyển mình đi lên. Về Đất Sét, xã Diên Xuân của huyện Diên Khánh hôm nay, lớp TNXP thuộc Tiểu đoàn TNXP Đất Sét ngày ấy tự hào về những ngày cống hiến sức trẻ hừng hực xây dựng quê hương.
Một thời thanh niên xung phong
Ngày ấy, tại khu vực Đất Sét (cách Nha Trang 30km) có hơn 600 TNXP đóng quân. Trong 6 tháng, lực lượng TNXP đã khai hoang, mở rộng diện tích đón hơn 1.000 hộ dân ở Nha Trang, Cam Ranh lên lập nghiệp. TNXP cắt rồi đánh tranh, chặt cây rừng, trồng cả chục héc-ta mì, dựng gần trăm nhà tạm cho người dân, đào hàng chục giếng nước, có nơi phải đào 13-15 mét mới có nước dùng. Có sức người, chẳng mấy chốc, gần 1.000ha đất đã trồng mì, mía, chuối. Để 5 năm sau, Đất Sét chuyển mình đi lên trở thành một trong những vùng đất trù phú của tỉnh với sản xuất nông nghiệp phát triển, có 47 lò làm mía đường, khu chợ sầm uất. Đến năm 1993, lưới điện 220kV về xã bảo đảm đủ điện, đường, trường, trạm; bộ mặt vùng quê mới đổi thay, cuộc sống của hơn 1.400 hộ dân với hơn 5.300 nhân khẩu đủ đầy. Người dân ở đây mãi ghi nhớ tình cảm, ấn tượng tốt đẹp về lực lượng TNXP đã một thời sát cánh, cùng chia ngọt sẻ bùi trong buổi đầu gian khó nơi vùng đất mới, mãi không quên những ngày “cơm sắn lá giang chan vào kỷ niệm”.
 Các cựu thanh niên xung phong Khánh Hòa dự lễ về nguồn tại khu căn cứ cách mạng Nước Oa - tỉnh Quảng Ngãi. |
Thời gian tôi lao động sản xuất và cấp dưỡng ở Đại đội không dài nhưng đầy kỷ niệm. Chúng tôi thức dậy từ 2, 3 giờ lo chuyện bếp núc để đồng đội kịp ăn cơm dẻo, canh ngọt có sức lao động. Những đợt cao điểm ra quân thi đua hậu cần, các đơn vị còn lo cơm nước sớm hơn, mới tầm 2, 3 giờ đã có cơm ăn sáng. Thời điểm thu hoạch bắp, mì, cả đơn vị nhộn nhịp, sôi nổi, vui như ngày hội, sức trẻ hừng hực. Để thi đua giành năng suất cao, có đại đội đưa quân đi từ 2, 3 giờ, phát rẫy ở xa nên cơm nước hậu cần ngay tại hiện trường cho năng suất hiệu quả. Cứ bắp, mì, khoai, cơm độn, canh rau rừng, muối ớt xanh - món ăn phổ biến mỗi khi xe thực phẩm chưa lên kịp. Chúng tôi sinh hoạt nề nếp theo hiệu lệnh kẻng, nghiêm túc giờ nào việc ấy. Những chàng trai, cô gái mười tám, đôi mươi thị thành ngày nào đã trở nên rắn rỏi, mạnh mẽ, dạn dày sương gió, dẫu từng trải qua những cơn sốt rét ớn lạnh. Vùng đất, môi trường này đã rèn luyện chúng tôi trưởng thành.
Hoàn thành nhiệm vụ TNXP 3 năm ở khu kinh tế mới Đất Sét, hơn 100 TNXP Nha Trang lại đi về vùng đất xa xôi hơn ở Sông Hinh, Sơn Hòa, Tây Sơn (tỉnh Phú Yên), tiếp tục xây dựng công trường khai hoang, làm nhiệm vụ quốc tế ở biên giới Tây Nam của Tổ quốc năm 1979. Xác định nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, lực lượng TNXP luôn ở những vị trí tiên phong, như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn TNXP: “Không có việc gì khó; Chỉ sợ lòng không bền; Đào núi và lấp biển; Quyết chí ắt làm nên”.
Đất Sét - Diên Xuân hôm nay
Tháng 4 này, tôi lại về thăm vùng đất mới ngày nào giờ thuộc xã Diên Xuân. Xã có diện tích tự nhiên 2.602ha; gồm 4 thôn, có 1.635 hộ với 6.139 khẩu. Hiện nay, Đảng bộ xã có 86 đảng viên, sinh hoạt ở 8 chi bộ. Ông Nguyễn Văn Minh - Bí thư Đảng ủy xã Diên Xuân cho biết, xã đang nỗ lực xây dựng nông thôn mới. Đến nay, xã đã đạt 12/19 tiêu chí, còn 7 tiêu chí phấn đấu đạt gồm: Giao thông; thủy lợi; trường học; cơ sở vật chất, văn hóa; nhà ở dân cư; thu nhập; giáo dục và đào tạo. Trước đây, diện tích lúa vụ đông xuân trên địa bàn chỉ hơn chục héc-ta, năm 2021 - 2022 là 55ha; diện tích mía tăng gấp 3 lần, niên vụ 2021-2022, tổng diện tích toàn xã 120ha; tổng diện tích rừng 1.350ha. Trên địa bàn xã có 8 doanh nghiệp, đã giải quyết việc làm cho 210 lao động. Xã khuyến khích các hộ dân phát triển ngành, nghề tiểu thủ công nghiệp, đến nay đã hình thành 49 cơ sở sản xuất. Lĩnh vực dịch vụ phát triển với gần 200 hộ kinh doanh, buôn bán nhỏ lẻ…
Sau 46 năm, nơi cả Tiểu đoàn TNXP đặt chân đến đây khai hoang, mở đất đón người dân Nha Trang, Cam Ranh lên xây dựng quê hương đã có nhiều đổi mới. Những TNXP ngày ấy giờ đã bạc mái đầu, vui mừng với sự phát triển đi lên của vùng đất kinh tế mới ngày nào, tiếp tục nâng bước cho thế hệ nối tiếp xây dựng, phát triển vùng đất họ coi như quê hương thứ hai của mình.
NGỌC VÂN
