Đó là ngày Quốc khánh 2-9 - Tết Độc lập của thời còn chiến tranh và kinh tế thời bao cấp. Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Bác Hồ đứng trên lễ đài đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tại đây có lễ tuyên thề về độc lập của dân tộc. Từ đây, đồng bào Hà Nội gọi là Tết Độc lập, sau này cả nước cùng gọi bằng xúc cảm thiêng liêng, trìu mến.
 |
Tết Độc lập ở miền Bắc những năm chống Mỹ, mỗi căn nhà, mỗi con phố đều treo cờ, cả thị trấn, thành phố đỏ rực cờ, băng rôn, khẩu hiệu rộn ràng khí thế. Ở làng quê, người ta treo lá cờ lên cây tre thật cao, lá cờ bay trong gió thu dịu mát và bầu trời xanh trong. Lòng người ai cũng vui tươi hy vọng. Khi đất nước còn vang tiếng súng ở mặt trận xa thì dịp Quốc khánh ai cũng thêm hy vọng chiến tranh chấm dứt, hòa bình trở lại để đất nước giống như mùa thu Cách mạng tháng Tám năm xưa. Ở Hà Nội sẽ có mít tinh lớn, có khi diễu binh những dịp năm chẵn, và nhất định người dân sẽ được nhìn thấy Bác Hồ trên lễ đài Quảng trường Ba Đình. Đó chính là suy nghĩ và tình cảm của triệu triệu người dân Việt Nam khi đó.
Là Tết Độc lập thì phải vui chơi và ăn Tết. Ở thủ đô chắc chắn sẽ có văn nghệ quần chúng, các tờ báo chính như: Nhân dân, Quân đội Nhân dân, Phụ nữ, Thiếu niên tiền phong… sẽ in màu đỏ ở trang nhất. Ngày đó, dịp lễ trọng như Quốc khánh, muốn mua được tờ báo in phải xếp hàng dài ở Bưu điện, và khi nam phụ lão ấu mua được tờ báo thơm mùi mực mới, mở ra ánh hồng làm rạng rỡ gương mặt. Đêm Quốc khánh ở thủ đô sẽ bắn pháo hoa ở bờ hồ cho người dân xem.
Trong mỗi gia đình, việc “ăn Tết” càng vui hơn. Với những cán bộ, viên chức, đó là lúc được sử dụng “con tem đặc biệt” để mua thực phẩm quan trọng ngang như ngày Tết. Tùy theo mức lương mỗi người đi làm và con cái, các cụ già về hưu… sẽ được thêm cân thịt, gói chè đặc sản, chai rượu, hộp bánh và cả gói thuốc lá thơm! Dịp này, các cửa hàng thực phẩm sẽ tíu tít phục vụ sáng 2-9 cho nhân dân mua sắm. Tuy nhiên, trong thời buổi kinh tế hạn hẹp, phần lớn đều tự cung tự cấp nên các gia đình đều mổ gà, mổ vịt để liên hoan mời bạn bè đến chung vui. Thời đó, quanh năm rau mắm, ngày Quốc khánh mới được thực phẩm tươi nên bữa cơm đó rất quý. Một mâm cỗ Tết dạt dào cảm xúc mà nhiều người lớn tuổi đã trải qua, hôm nay nhớ lại vẫn ứa nước mắt hạnh phúc.
Thế đấy, chúng ta đã trải qua những ngày tháng gian khó nhưng tinh thần thì trong veo như bầu trời mùa thu. Trong mùa thu của đất trời, Tổ quốc, không gì thiêng liêng hơn ngày Quốc khánh - Tết Độc lập và lá cờ đỏ sao vàng bay lấp lánh trong nắng vàng…
Dương Trang Hương
